3 tips voor het werken met een beloningssysteem

In de klas zie ik het elke dag weer. Mopper ik, omdat het mij te lang duurt voor ik met de les kan beginnen, dan heeft dat weining effect. Het gesprek met de buurman of wat het ook is dat de kinderen in mijn groep bezig houdt op dat moment, is duidelijk interessanter dan mijn geklaag. Maar pak ik mijn zwarte whiteboard stift en vertel ik de kinderen dat ik een hartje ga zetten op het bord bij alle groepjes die klaar zitten....dan is het in een mum van tijd stil en zit iedereen klaar voor de les. Want een hartje op het bord...dat willen ze allemaal wel!

Er is aangetoond dat tot en met de pubertijd kinderen veel sterker reageren op belonen dan op straffen. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De gebieden die reageren op beloning ontwikkelen zich gewoon eerder. Logisch dus dat je daar als ouder bij aan wil sluiten. Verder is een positieve benadering ook veel fijner voor de sfeer in huis. Een beloningskaart is een handig middel om dat belonen een beetje gestructureerd te laten verlopen. En het maakt de resultaten goed zichtbaar voor je kind, wat weer extra motiveert om door te zetten. Toch werkt het niet altijd. Ik zal je uitleggen hoe dat komt.

gedragsverandering

Wat je eigenlijk probeert te doen met een beloiningssysteem is je kind zijn of haar gedrag te laten veranderen. Je wilt dat je kind iets voortaan wel gaat doen, zoals bijvoorbeeld zijn jas ophangen als hij thuis komt of 's ochtends op tijd klaar zijn voor school. Of je wilt dat je kind voortaan iets niet meer doet zoals bijvoorbeeld slaan of driftbuien krijgen als hij of zij een spelletje verliest.

Nou is leren om iets niet te doen ontzettend lastig. Je kind mag niet driftig worden als hij een spelletje verliest. Maar daarmee is de teleurstelling over het verloop van het spel nog niet weg. Wat moet je kind dan doen? Zo wordt het gevoel van onmacht alleen nog maar groter. Het is dus heel belangrijk dat je afspraken maakt met je kind over het gedrag wat je wel wilt zien en dit positief formuleert. Wees ook specifiek in je omschrijving, dat geeft je kind houvast. Dus niet:"Ik krijg geen driftbui als ik een spelletje verlies", maar wel: "Als ik verdrietig wordt omdat ik een spelletje verlies ga ik even op de bank zitten om rustig te worden".

Controleer ook of je kind begrijpt waarom je graag wilt dat het zijn of haar gedrag verandert. Leg uit wat de voordelen zijn. Er zullen voor jou voordelen zijn maar ook voor je kind. Als je dit bespreekt zal je kind veel gemotiveerder zijn.

kies de goede oplossing

Misschien is het voor jou heel prettig als je boos wordt om even met rust gelaten te worden en op een rustig plekje te gaan zitten. Maar misschien vindt jouw kind het wel veel fijner om even een rondje door te tuin te rennen om van het nare gevoel af te komen. Je kind heeft vast wel ideeën over hoe het probleem waar jullie mee zitten het beste opgelost kan worden, dus bedenk het samen. Want als jij het nodig hebt om te rennen maar je moet stil zitten dan wordt het wel heel moeilijk om het goed te doen.

wees realistisch

Je wilt dat je kind nieuw gedrag gaat leren. Dat is moeilijk! Niet meer driftig worden, eten proeven wat je niet lekker vindt, plassen op het toilet, er elke dag aan denken om je tas goed in te pakken...dat zijn allemaal nieuwe vaardigheden die je kind op het moment dat je met de beloningskaart gaat werken nog niet beheerst. Toch spreken we vaak af met het kind dat als het lukt om niet boos te worden of om op het toilet te plassen dat het dan pas een sticker mag plakken op de kaart. Alleen dat betekent dat iedere keer dat het je kind niet lukt om het gewenste gedrag te laten zien, het het gevoel zal krijgen dat het faalt. Zo wordt de beloningskaart opeens een stuk minder aantrekkelijk voor je kind. Je moet dingen doen die je nog helemaal niet kunt en elk leeg vakje op de kaart is een bewijs van jouw mislukken.

Slimmer is het dus om het oefenen van de vaardigheid te belonen. Oefenen kan bijvoorbeeld door middel van rollenspel. Jullie gaan samen een spelletje spelen om te oefenen dat je kind niet boos wordt. Of je kind gaat vandaag oefenen om een hap brocoli door te slikken. Een eerlijke poging is een sticker waard. En als het lukt om het gewenste gedrag spontaan in het echt toe te passen dan is dat ook een sticker natuurlijk. Je kind zal het fijn vinden om samen jou te oefenen, want dan kan het gelijk jouw applaus en complimenten in ontvangst nemen als het lukt.

Ik hoop dat het op deze manier lukt! Als je nog vragen hebt of meer wilt weten, dan kun je altijd contact met mij opnemen.

Veel succes!

Manon van Kreijl

Vond je dit artikel leuk? Misschien vind je dit ook interessant?